Aleksander Hertz

Aleksander Hertz – były kierownik oddziału Banku Dyskontowego, z wykształcenia prawnik. Ale my znamy go jako jednego z pionierów polskiej kinematografii. I nie ma się co dziwić, bo to założyciel pierwszej polskiej wytwórni filmowej “Sfinks”, ale też reżyser, scenarzysta i producent. Co prawda filmy “Sfinksa” według krytyków były kiczowate, ale świetnie trafiały w gusta publiczności i skłaniały widownię do pójścia do kina. Hertz miał niezwykły talent do wyławiania prawdziwych osobowości filmowych, w początkujących aktorkach potrafił dostrzec przyszłą gwiazdę ekranu. To on odkrył dla kina Polę Negri, która właśnie w wytwórni Sfinks debiutowała w 1914 r. filmem „Niewolnica zmysłów”. Kolejnym odkryciem była Jadwiga Smosarska, która stała się niekwestionowaną królową ekranów, otoczoną w Polsce kultem na miarę hollywoodzkich gwiazd. Jednak niewiele brakowało, by w 1919 r. Smosarska nie zagrała w filmie reżyserowanym przez Hertza. Początek ich współpracy nie wróżył niczego dobrego…, Smosarska rozpoczynająca swoją karierę została zauważona i zaproszona na spotkanie do pana prezesa Hertza. Jadzia kilka godzin na niego czekała, coraz bardziej się irytując. Cóż, prezes najzwyczajniej w świecie zapomniał o spotkaniu. Zezłoszczona aktorka wystosowała do niego pełen oburzenia list: „Szanowny Panie Dyrektorze, nie wymagam od Pana specjalnych względów należnych gwieździe filmowej, bo nią nie jestem, ale muszę zwrócić uwagę Pana, że zapomniał Pan o elementarnej formie towarzyskiej wymagającej punktualności wobec kobiety”. I rzeczywiście…, udało jej się zwrócić uwagę Hertza, który ponoć na całe studio wykrzykiwał żeby nigdy więcej “nie wpuszczać tej smarkatej”. Jednak szczęśliwie dla obojga już w następnym roku Smosarska została obsadzona w głównej roli w reżyserowanym przez Hertza melodramacie i chociaż film nie został ukończony, to Hertz rozpoczął kreowanie swej nowej gwiazdy i nie żałował środków na jej promocję w czasopismach filmowych. Po śmierci Hertza w 1928 roku wytwórnia nie wróciła już do swojej dawnej świetności i w 1933 roku zakończyła produkcję własnych filmów.