Cytadela Warszawska

To symboliczny klucz wręczony feldmarszałkowi Iwanowi Paskiewiczowi przez cara Mikołaja I w dniu uroczystego otwarcia Cytadeli Aleksandrowskiej 4 V 1834. (Na zdjęciu jest kopia, oryginał znajduje się w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego). A oto sześć ciekawostek związanych z budowaniem Cytadeli:

początkowo miała powstać na terenie Ogrodu Saskiego. Był to pomysł z lutego 1832 r. autorstwa naczelnego inżyniera I armii czynnej gen. Iwan Dehna.

Projekt przewidywał, że będzie to ogromna, trzypiętrowaj baszta forteczna najeżona ze wszystkich stron lufami dział. Realizacja tego konceptu umożliwiałaby w razie potrzeby bombardowanie całego ówczesnego miasta, co oznaczałoby jednocześnie likwidację części zwartej zabudowy śródmieścia w celu stworzenia wokół niej pustej, kilkusetmetrowej przestrzeni. Na szczęście dla Warszawy projekt ten został odrzucony.

W sumie pod budowę Cytadeli i jej fortów wyburzono co najmniej 250 posesji i przesiedlono do innych dzielnic miasta ok. 15 tys. mieszkańców.

Jej budowa zahamowała na wiele lat naturalny rozwój Warszawy w kierunku północnym

Aby przyspieszyć prace budowlane Paskiewicz zezwolił Dehnowi na zatrudnienie więźniów w niedziele i święta. W prasie warszawskiej ogłaszano anonsy o naborze robotników, jednak nie dawały one większych efektów. Dlatego też główną siłę roboczą stanowili Rosjanie.

Olbrzymimi kosztami budowy, wynoszącymi ponad 11 milionów rubli srebrnych obciążono magistrat Warszawy i skarb Królestwa Polskiego, co miało być dodatkową karą za powstanie listopadowe. Przeliczając, jest to równowartość dzisiejszych 128 milionów euro.