Cmentarz przy ulicy Okopowej

Niedawno odwiedziliśmy Dom Wieczności (cmentarz Żydowski) przy Okopowej (nazywanym dawniej: przy Gęsiej). Mamy dla Was kilka zdjęć z naszej fotowyprawy, obrazującej zaledwie ułamek niezwykłej sztuki sepulkralnej na tym cmentarzu. Od 1973r. cmentarz jest wpisany do rejestru zabytków i objęty oieka konserwatorską. Niedaleko od wejścia, po lewej stronie uwagę przyciaga piękny, biały rzeźbiony mały budynek. To ohel (czyli po hebrajsku namiot) Bera Sonneberga – syna najbogatszego Żyda warszawskiego Szmula Zbytkowera – twórcy potęgi finansowej rodu, finansisty, przedsiębiorcy i bankiera króla Stanisława Augusta. Nagrobek Bera jest przypuszczalnie dziełem Dawida Friedlandera, boki ohelu zdobią dwie duże płaskorzeźby: jedna z nich przedstawia prawdopodobnie Szmulowiznę, ojcowskie posiadłości na Targówku. Druga z płaskorzeźb ilustruje fragment Psalmu 137 „Na topolach tamtej krainy zawiesiliśmy nasze harfy, bo tam żądali od nas pieśni ci, którzy nas uprowadzili, pieśni radości ci, którzy nas uciskali”. Widać na niej wieżę Babel, instrumenty i miasto. Z kolei niesamowite wrażenie z uwagi na mistrzostwo rzeźbiarza robi sarkofag Wilhelma i Ewy Landau wykuty z marmuru w formie trumny okrtytej całunem z dekoracyjnymi frędzlami. Innym ciekawym przykładem sztuki sepulkralnej są dzieła Abrahama Ostrzegi, reformatora żydowskiej rzeźby cmentarnej (wprowadził do niej ludzkie sylwetki), jak np. widoczne na nagrobku Heleny Kranc dwie płaczki przy drzewie palmowym – symbolu nadzei. Zajrzeliśmy też na ulicę Smętną, która od poczatku XX w. wraz z ul. Spokojna stanowiła łącznik pomiędzy Okopową i Obozową i biegła przez nieużytki pomiędzy cmentarzami Żydowskim i Stare Powązki. Wtedy cmentarz Żydowski był o połowę mniejszy i nie dochodził do Powązkowskiego. Podczas okupcji prowadziła tędy trasa gigantycznego przerzutu do getta, np. jednej nocy przeprowadzono 26 żywych krów. Aby zlikwidować ten proceder cmentarz wyłączono z obszaru getta i zamurowano oba wyloty ulicy Smętnej. Obecnie jest to ślepa ścieżka biegnąca wzdłuż muru oddzielajacego cmentarz Żydowski od Starych Powązek.